گذری بر تاریخچه مستطیل سبز در همدان

تاريخچه فوتبال استان همدان كه درصد بالايي در افراد مختلف جامعه درگير آن هستند به‌طور مختصر انتشار يافته كه بخشي از اين گزارش در ذيل از ذهنتان مي‌گذرد.  

به گزارش "همدان فوتبال"، در نخستين سال‌های قرن حاضر لحظه‌ای تاریخی برای شهر همدان رقم خورد. طرح جدید نقشه شهر توسط "کارل فریش" آلمانی به مرحله اجرا در آمد و همدان خوابیده بر سه هزار سال تاریخ مدنیت دوباره خود را خورشیدگونه نمایان دید.

دیری نپایید مسافران تازه دنیای تجدد یکی پس از دیگری از راه رسیده و در دامان الوند آرامش گرفتند. یکی از این مسافران مدارس به سبک نوین آن بود و ارائه ورزش‌های متنوع از جمله فوتبال سوغاتی آن به شمار می‌رفت.

در سال 1319 نخستين تیم فوتبال همدان توسط زنده یاد سرهنگ جهانگیری شکل گرفت و سپس در سال 1324 مرحوم مکارچی تیم توانا و يك سال بعد مرحوم حاج آقا محمد شریف منصور تیم طوفان را تاسیس كردند.

همزمان با فعال شدن 3 دبیرستان با نام‌های امروزی امام، شریعتی و ابن‌سینا با دارا بودن زمین‌های خاکی فوتبال تعداد علاقمندان این رشته فزونی گرفت تا اینکه در ابتدای دهه 30 تیم فوتبال آموزشگاهی همدان در رقابت‌های آموزشگاهی کشور در تهران شرکت و همدان نخستين نسل فوتبالیست‌های خود را همچون جهانگیری، شمس، پرورش، درخشان، عالمی، نیلی، سوداگر، حریری و شکیبا را شناخت.

نهال فوتبال همدان نخستين برگ‌های خود را به چشم دید. به همت پرویز پرورش تیم جوانان و سپس شاهین همدان شکل گرفت و با تلاش نیلی تیم نادر و سپس تاج همدان متولد شدند.

اوج هنرنمایی شاهین بازی با شاهین آبادان بود که توانست این تیم را با تمام ملی پوشانش متوقف و چشم انداز روشنی را در دهه 40 ترسیم کند.

البته فوتبالیست‌های خوبی مانند بلورچی، برادران محمدی، اردلان، خداکرمی، پاینده، عیسی‌خانی، ورشوچی، قرخلر و نبوی در این مهم سهیم بودند.

پس از سرکوب تیم‌های شاهین در کشور، شاهین همدان نیز مستثنی نشد و فوتبالیست‌های این باشگاه در قالب تیم جوانان گرد هم آمدند و سپس با تلاش سوداگر، تیم پاس همدان با مربی‌گری قرخلر قدم به عرصه فوتبال گذاشت و برای یک دهه در رقابتی نزدیک با تاج همدان یکه تاز فوتبال این استان بود.

از بهترین بازی‌های اين تيم می‌توان به حضورش در بازی‌های منطقه‌ای ارومیه اشاره کرد که با نمایش خوب مقابل تاج تهران که قهرمان آسیا شده بود باور را به فوتبال همدان تزریق و هدیه‌ای مناسب به آغاز فوتبال دهه 50 استان دهد.

فوتبالیست‌های خوب پاس در بازی برابر تاج نفراتي مانند رحیم‌زاده، حسینی، فقیرزاده، باب‌الحوائجی، پورمسلمی، افراسیابی، بلورچی، طالبیان، فرشچی، برفی، برادران نجم‌آبادی، حمیدی، بهروزی، رجبی و معصومی بودند.

پس از افول تیم پاس چرخ فوتبال همدان در دهه 50 شتاب بیشتری گرفت. جوانان بیشتری جذب فوتبال شدند که هرکدام سهم بسزایی در رشد فوتبال در دهه 60 و در عرصه‌هاي مختلف اين رشته داشتند.

تیم الوند خانه جوانان کارگران شیشه، چرخ فوتبال این دهه را با شتاب به چرخش در آوردند. در این میان نمی‌توان از نقش ممتاز مهندس تهرانی در این دهه چشم پوشی کرد. پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی و آغاز جنگ تحمیلی، جامعه فوتبال با تقدیم شهدايی مانند پرویز کدری، مهدی مستقیمی، جلیل اولیايی، برادران حجه‌فروش، محمد مازوئی، جلال محقق، جواد سرپوش، اسماعیل خادم، حبیب مصداقی و دیگر شهدای گرانقدر نام خود را سرافراز و سهم تاریخی خویش را ادا کردند.

در کنار این رشادت‌ها در جنگ تحمیلی، در عرصه فوتبال لحظه‌ای که همه در انتظارش بودند فرا رسید و رقابت در سطح اول فوتبال کشور با جوانان بومی این شهر سرآغازي فصل تازه در فوتبال را ترتيب داد.

همدان نسل طلایی فوتبالیست‌های خود را دید و به آن باليد. بازی با تهران "ب"، اصفهان و گیلان اوج هنرنمایی فوتباليست‌هاي خوبي از جمله بهگندم، عربیان، حجتی، سیفی، برادران ترابی، حسین و سعید سلیمانی، اسلامی، اخلاصیان، قاسمی، فرجی، مرحوم اسدیار، برادران مرشدلو، محمدی، کاظم‌زاده، وکیلی و با مربیگری بیزن ذوالفقارنسب بود.

در عرصه باشگاهی هم تیم متحد یکه‌تاز فوتبال استان بود که دوباره به شیشه تغییر نام داد و در ابتدای دهه 70 با نام استقلال شیشه در جام حذفی نمایش خوبی برابر پرسپولیس تهران داشت. اما با کاهش حمایت شرکت شیشه و نبود حمایت مسئولان وقت صدای خواب زمستانی فوتبال همدان به تدريج به گوش رسيد.

هرچند مرحوم معین و مدیریت بانک صادرات در اقدامی مفید با جذب فوتبالیست‌های خوب سعی در حمایت از فوتبال شهر داشتند اما انگار هیچ فردي توان جلوگیری از این خواب زمستانی را نداشت و برای یک دهه جایگاه فوتبال همدان دسته سوم كشور بود.

در نیمه دهه 80 زمزمه باد بهاری فوتبال همدان نغمه‌خوان شد. تیم پاس تهران هدیه به شهدای همدان شد. امید در دل فوتبالیست‌ها و فوتبال‌دوستان همدانی زنده شد. تمام بزرگان فوتبال کشور در همدان به زانو درآمدند. چرخ فوتبال همدان دگر باره به چرخش در آمد. همدان شهر فوتبال آسیا ویژن شد.

تمام اینها نوید آینده درخشان فوتبال را می‌داد. اما هرچه گذشت از این تب و تاب کاسته شد و در اين گزارش مجال بازگویی دلایل آن نمی‌باشد، اما فوتبالیست‌های جوان همدان باید بدانند درخت فوتبال همدان ریشه‌ای به قدمت 75 سال دارد.

جوانان امروز باید بدانند زمانی تیم‌های توانا، طوفان، جوانان شاهین، تاج، پاس، الوند و شیشه با اتکا به نفرات بومی فعل خواستن را صرف مي‌كردند. جوانان امروز باید بدانند نسل‌های گذشته فوتبال این شهر پیشکسوتان دوست‌داشتنی امروز هستند و نه تنها پیشکسوت بلکه هویت فوتبال این شهر هستند.

همه مسئولان آگاه باشند در صورت غفلت از این گنجینه گذشته و حفظ نکردن تیم‌های حاضر در لیگ يك، 2 و 3 در سالجاری فوتبال همدان به خواب زمستانی دیگری فرو می‌رود.

بیایید با بهادادن به پیشکسوتان و امکان آموزش صحیح برای نونهالان و نوجوانان و حفظ سرمایه‌های فعلی فوتبال همدان را همیشه بهاری کنیم.

نوشته: حسين رنجبريان